Beestachtig?

“We zijn gewoon beesten. Er zit een laagje beschaving overheen, maar we zijn beesten”. Aldus Halina Reijn. Zij is een bekende actrice en schrijfster. “We zijn beesten”, zegt Halina. Dat zegt zij op een website van het Parool, een krant die met name gericht is op de bewoners van Amsterdam[1].
Halina staat in haar mening niet alleen. Want: “Frans de Waal, een van ’s werelds beroemdste biologen, weet het zeker: mensen zijn beesten”[2]. Volgens hem moeten wij “het idee achter ons laten dat de mens het enige wezen is met een rijke emotionele belevingswereld”[3]. Dieren kunnen er ook wat van! Zeggen ze. De Waal schreef er tamelijk recent zelfs een boek over. De befaamde bioloog schrijft over lachende orang-oetans, gekietelde ratten, jaloerse aapjes, trotse olifanten en dankbare walvissen[4].
Kortom: mensen zijn dierlijk. Zegt men.

In zo’n wereld moet de kerk er goed op letten dat zij zonder reserves met de Heidelbergse Catechismus blijft belijden: “God heeft de mens goed en naar zijn beeld geschapen, dat wil zeggen: in ware gerechtigheid en heiligheid, opdat hij God, zijn Schepper, naar waarheid kennen, Hem van harte liefhebben en met Hem in de eeuwige heerlijkheid leven zou, om Hem te loven en te prijzen”[5].

Inderdaad – soms gedragen mensen zich beestachtig. En hoe komt dat? Omdat zij zich van God niets aantrekken. De God van hemel en aarde beïnvloedt het leven niet, suggereert men met nadruk. Wij moeten het leven zelf organiseren.
In de kerk moeten we ons realiseren dat het die kant opgaat als wij God links laten liggen.
Voor mensen die uitverkoren zijn geldt dat zij de nieuwe mens hebben aangetrokken. Die wordt vernieuwd “tot kennis, overeenkomstig het beeld van Hem Die hem geschapen heeft”. Zo schrijft de apostel Paulus dat aan de christenen in Colosse[6].

Wij mogen er niet overheen lezen: Gods kinderen worden vernieuwd.
Maar dat betekent dan ook dat God goddeloze mensen die vernieuwing niet aanbiedt. Het wordt – met andere woorden – steeds duidelijker wie er bij de Here hoort en wie bij het kamp van Zijn tegenstanders moet worden ingedeeld.
Met mensen die op afstand van God staan gaat het van kwaad tot erger. Zo komt het dat mensen soms op beesten gaan lijken.
Op die manier maakt de God van hemel en aarde het volstrekt duidelijk: als Ikzelf niet ingrijp gaat deze wereld kapot!

Des te dankbaarder moeten wij wezen dat de Machthebber van deze wereld ingegrepen heeft. Dat staat ook in de brief aan de Colossenzen. In hoofdstuk 1 namelijk. Citaat: “Daarbij danken wij de Vader, Die ons bekwaam heeft gemaakt om deel te hebben aan de ​erfenis​ van de ​heiligen​ in het licht. Hij heeft ons getrokken uit de macht van de duisternis en overgezet in het Koninkrijk van de Zoon van Zijn ​liefde. In Hem hebben wij de verlossing, door Zijn bloed, namelijk de ​vergeving​ van de ​zonden. Hij is het Beeld van de onzichtbare God, de ​Eerstgeborene​ van heel de schepping. Want door Hem zijn alle dingen geschapen die in de hemelen en die op de aarde zijn, die zichtbaar en die onzichtbaar zijn: tronen, heerschappijen, overheden of machten; alle dingen zijn door Hem en voor Hem geschapen. En Hij is vóór alle dingen, en alle dingen bestaan tezamen door Hem. En Hij is het hoofd van het lichaam, namelijk van de ​gemeente, Hij, Die het begin is, de ​Eerstgeborene​ uit de doden, opdat Hij in allen de Eerste zou zijn”[7].

Boven ons leven lichten, om zo te zeggen, voortdurend neonletters op: Wij danken de Here omdat Hij ons uitgekozen heeft!
Nee, die uitverkiezing ging niet zonder slag of stoot. Er was behoorlijk wat trekkracht voor nodig. Wij zijn overgezet. Ziet u ’t voor u? Wij zijn vastgepakt – hup, u hoort bij Mij! Nee, de liefhebbende God pakt het niet zachtzinnig aan. Om zondige en dwarse mensen op hun plaats te zetten is heel wat almachtige energie nodig!
Om met de Dordtse Leerregels te spreken: “Hij opent het gesloten hart, Hij maakt het harde zacht, Hij besnijdt het onbesnedene, Hij vernieuwt de wil: van dood maak Hij hem levend, van slecht goed, van onwillig gewillig, van weerbarstig gehoorzaam. Hij brengt de wil zover en geeft deze zoveel kracht, dat hij als een goede boom vruchten van goede werken kan voortbrengen”[8].
In onze wereld zijn twee gigantische ombuigingsoperaties aan de gang:
* de satan buigt mensen om, zodat zij loskomen van God en gebod
* de God van hemel en aarde buigt zich genadig naar ons over en geeft ons een plek in zijn luisterrijke Koninkrijk.

En waar worden Gods kinderen verzameld?
Precies – in de kerk!
Wie door Hem uitgekozen is moet daar wezen.
Tegenwoordig wordt over de kerk nog wel eens wat luchtigjes gedaan. Men zegt: ‘de kerk als instituut is niet zo belangrijk; wij zijn namelijk al één in Christus als we dezelfde Bijbel hebben’. Dat klinkt prachtig, maar het is niet logisch. De Here gebruikt toch geen tien kerkverbanden in één land om Zijn kinderen bijeen te brengen? Dat zou wel heel merkwaardig wezen!
Laten wij het die bekende woorden uit de Nederlandse Geloofsbelijdenis maar weer eens repeteren: “Wij geloven en belijden één katholieke of algemene kerk. Zij is een heilige vergadering van de ware gelovigen, die al hun heil verwachten van Jezus Christus, gewassen zijn door zijn bloed, geheiligd en verzegeld door de Heilige Geest. Deze kerk is er geweest vanaf het begin van de wereld en zal er zijn tot het einde toe. Want Christus is een eeuwig Koning, die niet zonder onderdanen kan zijn. Deze heilige kerk wordt door God staande gehouden tegen het woeden van de hele wereld, hoewel zij soms een tijdlang zeer klein en ogenschijnlijk verdwenen is…”[9].
Die kerk is de schuilplaats van Gods kinderen!
Die kerk is de werkplaats van de Here!
En ja – leven en werken in Gods nabijheid, in die kerk, bewaart ons voor beestachtigheid!
Laten wij dus maar dankbaar onze plaats innemen.
En dan zingen wij Psalm 122 van harte mee:
“Ik was verheugd, toen men mij zei:
Laat ons naar ’t huis des HEREN gaan,
om voor Gods aangezicht te staan.
Kom ga, met ons en doe als wij”[10].
En:
“De stammen, naar Gods naam genoemd,
gaan daarheen op, naar zijn bevel.
Een voorschrift is voor Israël,
dat elk des HEREN naam daar roemt[11]!

Noten:
[1] Het citaat komt van https://www.parool.nl/ps/halina-reijn-we-zijn-beesten-met-een-laagje-beschaving~b0f5d6f4/ ; geraadpleegd op maandag 23 september 2019.
[2] Geciteerd van https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/mensen-zijn-beesten~b2c2bde9/ ; geraadpleegd op maandag 23 september 2019.
[3] Geciteerd van https://www.parool.nl/nederland/frans-de-waal-zo-speciaal-zijn-wij-mensen-niet~b1c736e9/; geraadpleegd op maandag 23 september 2019.
[4] De gegevens van dat boek zijn: Frans de Waal, “Mama’s laatste omhelzing; over emoties bij dieren en wat ze ons zeggen over onszelf”. – Uitgeverij Atlas Contact, 2019. – 368 p.
[5] Heidelbergse Catechismus – Zondag 3, antwoord 6.
[6] Colossenzen 3:10.
[7] Colossenzen 1:12-18.
[8] Dordtse Leerregels, hoofdstuk III/IV, artikel 11.
[9] Nederlandse Geloofsbelijdenis, artikel 27.
[10] Dit zijn regels uit Psalm 122:1 – berijmd; Gereformeerd Kerkboek-1986.
[11] Dit zijn regels uit Psalm 122:2 – berijmd; Gereformeerd Kerkboek-1986.

Vrouw, u zúlt leidinggeven!

Er zwerft een nieuw woord door het zwerk: vrouwenquotum.

De NOS bericht ons: “Werkgevers- en werknemersorganisaties vinden dat er een quotum moet komen om bedrijven te dwingen meer vrouwen in de top aan te nemen. Ook moet er meer culturele diversiteit komen in de raden van bestuur en raden van commissarissen.
Dat staat in een nieuw advies van de Sociaal-Economische Raad (SER), waarin wordt geconcludeerd dat het aantal vrouwen in topfuncties nu te langzaam stijgt.
Het is een draai van het bedrijfsleven, dat zich eerder verzette tegen een verplicht quotum. Hans de Boer, voorzitter van belangenbehartiger VNO-NCW, noemde een quotum eerder een zwaktebod en zei dat bedrijven zelf acties gingen ondernemen om het percentage vrouwen in de top te laten stijgen.
‘Toch moeten we constateren dat dit te langzaam ging. En hoewel ik het een zwaktebod blijf vinden, doen we daarom vandaag nieuwe voorstellen die moeten zorgen voor een radicale trendbreuk’, zegt De Boer nu.
In het SER-advies wordt gepleit voor een zogeheten ingroeiquotum dat gaat gelden voor de raden van commissarissen van beursgenoteerde bedrijven. ‘Als een bedrijf het quotum van 30 procent niet haalt, moet het volgende lid dat benoemd wordt een vrouw zijn. Kan er geen geschikte vrouw worden gevonden, dan blijft de stoel leeg’, zegt SER-voorzitter Mariëtte Hamer”[1].

Kortom – vrouwen in de top, dat moet. Of de vrouwen dat nu prettig vinden of niet. Het lijkt inmiddels het elfde gebod te zijn: vrouw, u zult leidinggeven!

Weet u wat Adam zei, toen hij Adam zag? Hij sprak: “Deze is ditmaal been van mijn beenderen, en vlees van mijn vlees! Deze zal mannin genoemd worden, want uit de man is zij genomen”[2].
Mannen en vrouwen zijn gelijkwaardig: allebei door God geschapen, en bij elkaar behorend. Meer precies: door de God van hemel en aarde aan elkaar gegeven.
Een vrouw kan best leiding geven. En ja, misschien doet zij dat soms net zo goed als een man.
Maar het is ongerijmd om te zeggen dat vrouwen leiding moeten geven.
En het is nog dwazer om te zeggen dat van de tien leidinggevenden er drie een vrouw moeten wezen.

Veel mensen zeggen: mannen overheersen vrouwen.
Laten wij het maar ronduit zeggen: dat is niet Schriftuurlijk.
Leest u maar mee in 1 Corinthiërs 11: “Maar ik wil dat u weet dat ​Christus​ het Hoofd is van iedere man en de man het hoofd van de vrouw en God het Hoofd van ​Christus”.
Man en vrouw staan dus beiden onder de Machthebber Christus.
Over de positie van vrouwen zou veel minder te doen zijn als de mensen de Bijbel weer eens gingen lezen. Als de man de rol van grote onderdrukker speelt, heeft hij blijkbaar niet begrepen dat Jezus Christus, de Heiland, zijn Leidinggevende is!

Nee, mannen en vrouwen zijn niet gelijk.
Bij vrouwen zien we vaak eigenschappen als zachtmoedigheid, inlevingsvermogen, het jezelf geven aan anderen, en ook het kennen van je plek. Daarin zijn vrouwen sterker als mannen.
Dat wil vervolgens niet zeggen dat vrouwen een saai en teruggetrokken leven behoren te gaan leiden[3].
In de Bijbel komen we heus wel leidinggevende vrouwen tegen.
Denkt u bijvoorbeeld maar aan:
* Mirjam, de zuster van Mozes[4]
* Debora, de richteres naast Barak[5]
* De vier dochters van de evangelist Filippus; zij hebben allen profetische gaven[6]
* Febe, een vrouw met een leidinggevende functie in de gemeente van Kenchreeën[7].
Maar wil dat zeggen dat vrouwen per se leiding moeten geven? Welnee!
Geschiedt er een ramp als er geen leidinggevende vrouwen beschikbaar zijn? Neen het, geenszins!

In Galaten 3 schrijft Paulus: “Want u bent allen ​kinderen​ van God door het geloof in ​Christus​ ​Jezus. Want u allen die in ​Christus​ ​gedoopt​ bent, hebt zich met ​Christus​ bekleed. Daarbij is het niet van belang dat men ​Jood​ is of Griek; daarbij is het niet van belang dat men ​slaaf​ is of vrije; daarbij is het niet van belang dat men man is of vrouw; want allen bent u één in ​Christus​ ​Jezus”[8].
Conclusie: mannen en vrouwen zijn onverbrekelijk aan Christus verbonden.

Het vrouwenquotum?
Dat is typisch een bedenksel van mensen die vinden dat vrouwen in de samenleving achtergesteld zijn, maar overigens geen notie hebben van de inhoud en de impact van de Bijbel.
Het leven van alle mensen op aarde dient gericht te zijn op God de Schepper. En ook op Jezus Christus, de Verlosser. Dat geldt voor mannen. En voor vrouwen. En voor kinderen natuurlijk.

Laten wij nog een ogenblik Gods Woord openen.
En wel in Openbaring 7.
Citaat: “Hierna zag ik en zie, een grote menigte, die niemand tellen kon, uit alle naties, ​stammen, volken en talen, stond vóór de troon en vóór het Lam, bekleed met witte gewaden en palmtakken in hun hand. En zij riepen met een luide stem: De zaligheid is van onze God, Die op de troon zit, en van het Lam! En alle ​engelen​ stonden rondom de troon, de ouderlingen en de vier dieren. Zij wierpen zich vóór de troon neer met hun gezicht ter aarde en aanbaden God, en zeiden: ​Amen. De lofprijzing, de heerlijkheid, de wijsheid, de dankzegging, de eer, de kracht en de sterkte is aan onze God tot in alle eeuwigheid. ​Amen”[9].
Ziet u dat?
Er staat niets over een vrouwenquotum.
Ook niets over een mannenquotum trouwens.

Noten:
[1] Geciteerd van https://nos.nl/artikel/2302497-bedrijfsleven-is-om-tijd-voor-meer-vrouwen-in-de-top.html ; geraadpleegd op vrijdag 20 september 2019.
[2] Genesis 2:23.
[3] Zie bijvoorbeeld https://gemeenteengezin.nl/index.php?cID=326 ; geraadpleegd op vrijdag 20 september 2019.
[4] Zie Exodus 15:20.
[5] Zie Richteren 4:4.
[6] Handelingen 21:8 en 9.
[7] Romeinen 16:1 en 2.
[8] Galaten 3:26, 27 en 28.
[9] Openbaring 7:9-12.

Niet autonoom en toch gelukkig

Een zinvol leven is een leven waarin u autonoom kunt zijn.
Dat zegt mevrouw professor dr. Beate Rössler. Zij is hoogleraar filosofie, in het bijzonder van de ethiek en haar geschiedenis, aan de Universiteit van Amsterdam.

Beate zegt: “Iemand is autonoom wanneer hij zich kan afvragen hoe hij wil leven. Dat houdt in dat we ons steeds weer – ook bij de routines van het dagelijks leven – afvragen: is het leven dat ik leid werkelijk het leven dat ik zelf wíl leiden? Oftewel: leid ik mijn eigen leven? Dat kun je enkel doen als je handelt op basis van je eigen wensen, overtuigingen en waarden. En dus niet op basis van de meningen van je geliefde, ouders of werkgever. Een autonoom leven is een leven waarin je nadenkt over de herkomst van je verlangens. Dat is belangrijk, omdat we alleen verantwoordelijk kunnen zijn voor onze handelingen, en daarmee voor ons leven, als we die zelf bepalen. We moeten onze eigen handelingen uitvoeren, onze eigen plannen nastreven en onze eigen voornemens proberen te verwerkelijken”.
En:
“Je ontkomt er niet aan om keuzes te maken. En dan moet je vaak nadenken over wat je wilt. Dat begint al bij heel kleine keuzes: een kledingwinkel waar je tussen twee T-shirts moet kiezen. Of als je kind ziek is en niet naar de crèche kan, maar jij naar je werk moet. Wat je niet wilt, is dat je een shirt alleen kiest vanwege de mening van anderen. Of dat je klakkeloos de oplossing aanneemt die je moeder aandraagt voor je zieke kind, zonder zelf na te denken over wat jou het beste lijkt. Hetzelfde geldt voor grotere keuzes: de plek waar je werkt, de partner voor wie je kiest, de levensstijl die je hebt. Het is heel belangrijk om te kunnen zeggen: ‘Dit is hoe ik het wil’. We hechten enkel waarde aan een leven waar we zelf achter staan. En dat kan alleen als we beslissingen nemen op onze eigen manier”.
En:
“Kort gezegd: zorg dat je geen speelbal bent van anderen. Wees je ervan bewust dat je altijd keuzes maakt. En let erop of je die keuzes maakt vanuit je eigen normen en waarden of niet”.
Er is meer.
“Maar je mag best af en toe denken: deze beslissing vond ik moeilijk en voelde dubbel. Die gevoelens mag je ook een beetje koesteren. Als we op die manier met onze twijfels omgaan, zijn ze een uitdrukking van onze complexiteit. Ze laten zien dat mensen botsende wensen, overtuigingen, rollen en identiteiten hebben. Autonoom is een persoon dan precies wanneer hij of zij kan omgaan met deze twijfels”[1].

Wie het vorenstaande leest, vraagt zich af of David in Psalm 51 wel gelukkig is. Ik citeer:
“Red mij van bloedschulden, o God, God van mijn heil,
dan zal mijn tong vrolijk zingen van Uw ​gerechtigheid.
Heere, open mijn lippen;
dan zal mijn mond Uw lof verkondigen”[2].
Het is wel bekend: Psalm 51 is geschreven nadat David, via een vuil spelletje, Bathseba heeft veroverd. De profeet Nathan heeft hem daarop aangesproken.
Psalm 51 is een lied vol boete en berouw.
Een exegeet noteert: “Het is voor David bekend dat vergeving door God niet zonder consequenties blijft. Als God vergeeft, herstelt Hij de zondaar in de dienst aan Hem. De dichter smeekt om vergeving zodat hij weer bruikbaar zal zijn voor zijn Heer. Als zijn gebeden inderdaad verhoord zullen worden, zal hij zich inzetten voor de naleving van de wegen van God. Zijn ervaring kan anderen als voorbeeld dienen zodat ze zich tot God keren en vergeving vinden (…).
Weliswaar is het Davids verlangen om opnieuw bruikbaar te zijn voor God, hij weet dat hij nog van zijn zonde moet worden vrijgesproken. Daarom klinkt dan ineens toch weer het gebed om vergeving van de schuld van het vergieten van bloed”[3].
David wordt gelukkig als God genadig is.

Psalm 51 zingen wij ook nog regelmatig in de kerk:
“Red mij van bloedschuld, God die mij bevrijdt,
leg op mijn tong de lof van uw genade.
Open mijn lippen, Heer, ik prijs uw daden
voor heel uw volk met lied’ren wijd en zijd”[4].

Nu hebben wij in de kerk, in het algemeen gesproken, niet de gewoonte om mensen dood te slaan.
Toch zijn wij weinig beter dan David.
De Heidelbergse Catechismus staat nog altijd recht overeind:
“Maar zijn wij zo verdorven, dat wij helemaal onbekwaam zijn tot iets goeds en uit op elk kwaad?
Antwoord:
Ja, behalve wanneer wij door de Geest van God opnieuw geboren worden”[5].

Beate Rössler vertelt een mooi verhaal over autonomie.
Zij zegt ook: “We doen in feite zelden iets óm gelukkig te worden. We gaan bijvoorbeeld met vakantie naar Oostenrijk omdat we dat leuk vinden en dan denken we dat we ook gelukkig worden. Maar het is niet andersom. We zeggen niet eerst: ik wil gelukkig worden dus ga ik naar Oostenrijk. Snap je? De motivatie om gelukkig te zijn, zit altijd op de rug van iets anders. Je wordt gelukkig als je iets doet dat je zelf als belangrijk beschouwt”[6].
Maar David en de Heidelbergse Catechismus leren ons: we moeten helemaal opnieuw beginnen; en dat kan alleen als God reddend ingrijpt.
De lof op God formuleren wij niet zelf. De woorden die daarvoor moeten worden gebruikt, zal God op onze tong moeten leggen.
De lof op God zingen we niet op ons eentje. Heel Gods volk doet mee, met liederen die overal ter wereld weerklinken!
Jazeker, David maakt in Psalm 51 een keuze: hij gaat meedoen met de lofprijzing. Maar de mogelijkheden daarvoor moeten eerst door God worden gegeven. Hij moet Davids lippen openen.
In 2019 moet Hij zorgen dat wij onze mond open doen. God loven – dat gaat niet spontaan; zelfs in de eenentwintigste eeuw niet.

“De motivatie om gelukkig te zijn, zit altijd op de rug van iets anders. Je wordt gelukkig als je iets doet dat je zelf als belangrijk beschouwt”, zegt mevrouw professor Rössler.
In de kerk is het anders. Geheel anders.
Daar doen we wat de Here belangrijk vindt. En ja, dat wordt ons gegeven.
Leest u maar mee in Lucas 11: “Welke vader onder u zal aan zijn zoon, als hij hem om brood vraagt, een steen geven, of ook als hij om een ​vis​ vraagt, hem in plaats van een ​vis​ een slang geven, of ook als hij om een ei vraagt, hem een schorpioen geven? Als u die slecht bent, uw ​kinderen​ dus goede gaven weet te geven, hoeveel te meer zal de hemelse Vader de ​Heilige​ Geest​ geven aan hen die tot Hem ​bidden?”[7].
En in Romeinen 5: “En de hoop beschaamt niet, omdat de ​liefde​ van God in onze ​harten​ uitgestort is door de ​Heilige​ Geest, Die ons gegeven is”[8].
En in Efeziërs 2: “Ook u heeft Hij met Hem levend gemaakt, u die dood was door de overtredingen en de ​zonden”[9][10].

Gereformeerde mensen hebben een uniek leven.
Zij leven namelijk van en door een Ander, en zijn toch gelukkig.
Zij zijn niet autonoom en toch gelukkig.
Zij zijn geheel van God afhankelijk en toch gelukkig.

Nee, Gereformeerde mensen zijn niet autonoom. Althans, niet in de zin zoals Beate Rössler die aanduidt.
Gereformeerde mensen zitten, om zo te zeggen, met een Verbondslijn vast aan de God van hemel en aarde. Zij gaan, net als David, vrolijk zingen van Gods gerechtigheid. Gods gerechtigheid – dat is: “Hij beloont de rechtvaardigen en straft misdadigers op een volmaakte manier”[11].
Psalm 51 is een heel actuele psalm. En ja, u en ik – wij worden er toch gelukkig van!

Noten:
[1] Geciteerd van https://www.filosofie.nl/nl/artikel/49985/beate-rossler-hoe-weet-ik-of-ik-mijn-eigen-leven-leid.html ; geraadpleegd op vrijdag 13 september 2019.
[2] Psalm 51:16.
[3] Geciteerd van de onlineversie van de Studiebijbel; commentaar bij Psalm 51:16-19.
[4] Psalm 51:6 – berijmd; Gereformeerd Kerkboek-1986.
[5] Heidelbergse Catechismus – Zondag 3, vraag en antwoord 8.
[6] Geciteerd van https://www.trouw.nl/religie-filosofie/filosofe-beate-rossler-we-denken-allen-dat-we-autonoom-zijn-maar-er-lijkt-altijd-iets-in-de-weg-te-zitten~be638382/ ; geraadpleegd op vrijdag 13 september 2019.
[7] Lucas 11:11, 12 en 13.
[8] Romeinen 5:5.
[9] Efeziërs 2:1.
[10] Zie voor het bovenstaande ook http://abcvanhetgeloof.nl/wij-geloven/wedergeboorte ; geraadpleegd op vrijdag 13 september 2019.
[11] Zie hiervoor http://abcvanhetgeloof.nl/wij-belijden/rechtvaardigheid ; geraadpleegd op vrijdag 13 september 2019.

Verlos ons van de boze

Op woensdag 18 september 2019 – vandaag precies een week geleden – werd Derk Wiersum doodgeschoten. Dat gebeurde bij zijn huis in Amsterdam-Buitenveldert. Wiersum was een bekende strafrechtadvocaat. Wiersum “richtte zich de laatste jaren vooral op zware en georganiseerde criminaliteit en stond kroongetuige Nabil B. bij in de zaak tegen Ridouan Taghi”[1].

Wiersum laat een echtgenote en twee kinderen achter.
Wat een leed voor dat gezin!
Ongeveer heel Nederland schoot overeind. En terecht.
Maar laten wij eerst vaststellen dat een man en vader om het leven werd gebracht. In een paar seconden kwam een groot verdriet in het leven van zijn naasten.

In dergelijke omstandigheden komt Johannes 11 heel dichtbij. Jezus zegt daar: “Ik ben de Opstanding en het Leven; wie in Mij gelooft, zal leven, ook al was hij gestorven, en ieder die leeft en in Mij gelooft, zal niet sterven in eeuwigheid. Gelooft u dat?”[2].
Wij leven mee met de naasten van de omgebrachte advocaat.
Maar daarnaast is er ook de oproep: vertrouw in deze verdorven maatschappij toch op Jezus Christus, de Heiland! Of ook: laat tot u doordringen dat de wereld zwart wordt als u het reddingswerk van Jezus Christus miskent!
Dat is het belangrijkste in situaties als deze.
Wij moeten ons wenden tot God, de Schepper en Onderhouder van deze wereld.
Wij moeten er bij de Here op aandringen: “En ​vergeef​ ons onze ​zonden, want ook wij ​vergeven​ aan iedereen die ons iets schuldig is. En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze”[3].
Die bede moet de prioriteit van de kerk zijn, en eigenlijk van heel Nederland en de wereld.
Die woorden moeten voorin onze mond liggen.

Een aanslag op de rechtsstaat!, schreeuwt bijkans iedereen. En ja, dat is waar. Maar laten wij wel wezen: in Nederland worden in onze tijd aan de lopende band aanslagen op de rechtsstaat gepleegd.
Op Twitter schreef iemand terecht: “Het is walgelijk wat #DerkWiersum is overkomen, ik leef mee met zijn familie en nabestaanden. Maar wat mij wel stoort: is zijn leven meer waard, dan van alle anderen die geliquideerd zijn, dat we nu ineens ‘wakker worden’ in een andere wereld? Die andere wereld was er al”[4].
Er zit geen rem meer op!, constateren de mensen als zij een blik op onze maatschappij werpen. En ook dat is waar. Sterker nog: Nederland is een narcostaat. Er worden drugs doorgevoerd; op dat gebied zijn wij Nummer Eén in de wereld. Er worden drugs geproduceerd. Het is een ‘industrie’ waarin miljarden omgaan. En nee, dat alles geschiedt niet in een andere wereld; het vindt plaats in onze maatschappij.
Bovendien: liquidaties worden vandaag de dag soms uitgevoerd door jeugdigen van 16 of 17 jaar. Door jonge jongens die zichzelf, via de drugs, in moeilijkheden hebben gebracht. En als zij eenmaal in de handel zitten kunnen zij niet meer terug…

Aldus bezien moet er in de komende jaren veel aandacht zijn voor jongeren en hun noden.
En zeker ook voor Gereformeerde jongeren.
En voor de gezinnen die midden in een zondige wereld staan.

Prediker 11 en 12 krijgen opeens een nieuwe actualiteit: “Verblijd u, jongeman, in uw jeugd, en laat uw ​hart​ vrolijk zijn in de dagen van uw jeugd. Ga in de wegen van uw ​hart en volg wat uw ogen zien, maar weet dat God u over dit alles in het gericht zal brengen. Weer dus de wrevel uit uw ​hart, en doe het kwade weg uit uw lichaam. De jeugd en jonge jaren zijn immers een zucht. Denk aan uw Schepper in de dagen van uw jeugd, voordat de kwade dagen komen en de jaren naderen waarvan u zeggen zult: Ik vind er geen vreugde in”[5].
Die nieuwe actualiteit is: sta samen met God in de werkelijkheid van 2019. Zoek niet naar een andere werkelijkheid – in de drugswereld bijvoorbeeld – want dat is een nep-realiteit.

Natuurlijk, de werkelijkheid is hard.
En ja, massa’s mensen zijn ook hard.
Maar in die wereld wordt een keuze voor God gevraagd. Die keuze is om twee redenen nodig.
In de eerste plaats is de tijd van jeugd en jong zijn relatief kort. Opeens ben je 25. Op zekere dag ben je 30. Opeens is de jeugdigheid er van af…
In de tweede plaats heb je, ook als jongere, geen vat op het leven. De dingen lopen nooit helemaal als gepland.
In die omstandigheden zegt God: Ik blijf bij je. En: Ik ben voor eeuwig te vertrouwen!

Prediker heeft in hoofdstuk 7 al een wijze raad gegeven: “Wees niet al te ​rechtvaardig en acht uzelf niet bovenmate wijs. Waarom zou u uzelf verwoesten? Wees niet al te goddeloos en wees niet al te dwaas. Waarom zou u sterven vóór uw tijd?”[6].
Houdt eerst en vooral contact met God. Dat lijkt bekrompen. Maar uiteindelijk geeft het ruimte in je leven!

En trouwens, in Prediker 10 merkt de schrijver op: “De dwaas gebruikt veel woorden, maar de mens weet niet wat er gebeuren zal. Wat er na hem zal gebeuren, wie zal het hem bekendmaken?”[7].
Er is geen mens die in de toekomst kan kijken. Misschien droom je van een carrière. Of gewoon van huisje-boompje-beestje. Over zulke dingen wordt in onze wereld heel wat afgepraat.
Gereformeerde mensen, jongeren incluis, zullen zich moeten blijven realiseren dat God hun leven in Zijn handen heeft. Het gaat niet om onze eigen handigheid. Het draait in het leven niet om persoonlijke alertheid. De kern van succes ligt niet in verbale of schriftelijke kwaliteiten. Het centrale punt moet wezen: “Vrees God, en houd u aan Zijn geboden, want dit geldt voor alle mensen”[8].

Laten we elkaar nog één keer op Spreuken 11 en 12 wijzen. “Doe het kwade weg uit uw lichaam”. Veel duidelijker kan het niet. De boodschap is duidelijk: blijf van de drugs af!
En verder?
De titel boven dit artikel moet onze voortdurende bede zijn!

Noten:
[1] Geciteerd van https://nos.nl/artikel/2302238-wie-was-de-geliquideerde-advocaat-derk-wiersum.html ; geraadpleegd op donderdag 19 september 2019.
[2] Johannes 11:25 en 26.
[3] Lucas 11:4.
[4] Geciteerd van @PeschiNijs; geraadpleegd op donderdag 19 september 2019.
[5] Prediker 11:9-12:1 a.
[6] Prediker 7:16 en 17.
[7] Prediker 10:14.
[8] Prediker 12:13.

De richting van onze gedachten

Wij worden vernieuwd in de geest van ons denken, schrijft Paulus in Efeziërs 4.
Citaat: “Maar u hebt ​Christus​ zo niet leren kennen, als u Hem tenminste gehoord hebt en door Hem bent onderwezen, zoals de waarheid in ​Jezus​ is, namelijk dat u, wat betreft de vroegere levenswandel, de oude mens aflegt, die te gronde gaat door de misleidende begeerten, en dat u vernieuwd wordt in de geest van uw denken, en u bekleedt met de nieuwe mens, die overeenkomstig het beeld van God geschapen is, in ware ​rechtvaardigheid​ en ​heiligheid”[1].
Dat betekent: het innerlijk is gericht op Christus.
Dat betekent: onze denkwereld begint en eindigt bij Jezus Christus; hoe wil Hij gediend worden?
Dat betekent: in onze emotie speelt God altijd een rol: ‘Uw wil geschiede!’.

Wie gaat evangeliseren, kan zeggen: mijn gedachten zijn zoveel mogelijk gericht op God in de hemel.
Dat geldt voor evangelisatiecommissies. En voor individuele kerkleden die met mensen in hun omgeving over God en geloof spreken. Het zou bijvoorbeeld ook moeten gelden voor de Evangelische Omroep[2].

Iemand schreef terecht: het maakt nogal wat uit “of je denkt af te stammen van een dier of bewust geschapen bent naar Gods beeld”[3].
Met andere woorden: het maakt nogal wat uit of wij Genesis 1 tot en met 3 aannemen zoals die hoofdstukken in de Bijbel staan, of dat wij er allerlei theorieën omheen maken die in de buurt komen van evolutie en natuurlijke selectie.
Daarmee is niet gezegd dat het verboden is om kennis te nemen van onschriftuurlijke stellingnames en ideeën – welnee. Het is vaak heel goed die ideeën te kennen; dan weten wij ook waar wij zelf staan. De kwestie is echter dat allerlei onschriftuurlijk gepraat en geschrijf niet bepalend mag zijn voor de richting van ons denken.

Het is opmerkelijk hoe vaak in Gods Woord over menselijke gedachten gesproken wordt.
Laten wij eens enkele teksten onder elkaar zetten.
Efeziërs 4:
“Dit zeg ik dan en getuig ervan in de Heere, dat u niet meer wandelt zoals de andere heidenen wandelen, in de zinloosheid van hun denken…”[4].
Feitelijk zijn dit vlijmscherpe woorden! Immers: mensen die zonder God leven hebben per definitie zinloze gedachten. Geen wonder ook. Heel hun denkwereld is gericht op het hier en nu. Vandaag moet het gebeuren! En als het op deze dinsdag niet lukt, is er morgen weer een herkansing. Morgen maken zij de aarde een stukje beter. Mooier. Volmaakter. Maar zonder God – dat wel.
Colossenzen 2:
“Laat u niet de prijs ontzeggen door iemand die behagen schept in nederigheid en engelenverering, intreedt in wat hij niet gezien heeft, zonder reden gewichtig doet door zijn vleselijke denken”[5].
In Colosse waren mensen die zich door dikdoenerige dwaalleraars lieten inwijden in diverse Goddelijke mysteries. Die mensen koesterden allerlei hogere filosofieën. Ze hadden beter geestelijk inzicht, vonden zij zelf. In werkelijkheid was het niet meer dan verbeelding of fantasie[6].
Laten wij er maar niet omheen draaien: ook vandaag zijn er duizenden mensen, zo niet miljoenen, die – al of niet via het christendom – in hogere sferen willen komen. Via het zenboeddhisme bijvoorbeeld. Concentratie-meditatie heet dat in goed Nederlands[7]. Met dergelijke zaken moeten christenen zich maar niet mee inlaten!
1 Timotheüs 6:
Paulus schrijft over “voortdurend geruzie van mensen die een verdorven gezindheid hebben en beroofd zijn van de waarheid, omdat zij denken dat de godsvrucht een bron van winst is. Wend u af van dit soort mensen”[8].
Er waren dwaalleraren die zich tamelijk vorstelijk lieten betalen voor hun onderwijs – vandaar die winst. Ook bij die leraren ziet men ten diepste een aardse gerichtheid!
2 Timotheüs 3:
“Op de wijze waarop Jannes en Jambres tegen ​Mozes​ in gingen, zo gaan ook zij tegen de waarheid in. Het zijn mensen met een verdorven gezindheid en, wat het geloof betreft, verwerpelijk”[9].
Jannes en Jambres waren de leiders van de Egyptische tovenaars[10]. Zij zijn een symbool voor iedereen die tegen de waarheid van Gods Woord in gaat.

Het gezegde stelt in de eenentwintigste eeuw nog altijd: zoveel hoofden, zoveel zinnen.
Wij leven in een tijd waarin men via sociale media geweldig veel invloed hebben kan. Daarom is het zeker in onze tijd belangrijk om voortdurend onze gerichtheid te blijven controleren. Staat ons leven, om zo te zeggen, de goede richting op? Eenvoudig gezegd: kijken wij naar boven of naar beneden?
Het regelmatig beantwoorden van die vraag is een taak voor individuele kerkleden, voor kerkgenootschappen en christelijke organisaties. En ja, bijvoorbeeld ook voor de Evangelische Omroep.

Laten wij nog een ogenblik teruggaan naar Efeziërs 4.
Het mag ons wel opvallen dat de formulering is dat u “vernieuwd wordt in de geest van uw denken”.
Wie zich dagelijks bekeert – oftewel: wie zich steeds weer naar de God van hemel en aarde toe keert – mag er zeker van zijn dat de Heilige Geest in zijn of haar leven actief wordt.
Dat is een woord van troost – inderdaad.
Maar het is ook een waarschuwing. Een waarschuwing voor alle christenen. Daarbij is de Evangelische Omroep inbegrepen.

Noten:
[1] Efeziërs 4:20-24.
[2] Over de koers van de Evangelische Omroep schreef ik in mijn artikel ‘De afgang van de Evangelische Omroep’, hier gepubliceerd op maandag 23 september 2019. Te vinden op https://bderoos.wordpress.com/2019/09/23/de-afgang-van-de-eo/ .
[3] Geciteerd van https://bijbelenonderwijs.nl/bijbel-en-onderwijs/wordt-vernieuwd-in-de-geest-van-uw-denken-ef-423/ ; geraadpleegd op woensdag 18 september 2019.
[4] Efeziërs 4:17.
[5] Colossenzen 2:18.
[6] Zie hiervoor de onlineversie van de Studiebijbel; commentaar bij Colossenzen 2:18.
[7] Zie hierover bijvoorbeeld https://nl.wikipedia.org/wiki/Zen ; geraadpleegd op woensdag 18 september 2019.
[8] 1 Timotheüs 6:5.
[9] 2 Timotheüs 3:8.
[10] Zie http://www.christipedia.nl/Artikelen/J/Jannes_en_Jambres ; geraadpleegd op woensdag 18 september 2019.

De afgang van de Evangelische Omroep

Wat is christelijk? Dat is het volgen van Christus, het leven met Christus op ieder moment van de dag.
Wat is evangelisch? Dat is alles wat naar het Evangelie is.

Dat klinkt eenvoudig. En op de keper beschouwd is het dat ook. Maar mensen maken het moeilijk. Zij zoeken uitvluchten. Zij oefenen zich in mentaal bochtenwerk. En daar krijg je rare dingen van.

Mensen maken hun gezegden gaarne wat eufemistischer. Zij verzachten hun statements. een beetje. Vervolgens worden de meningen niet zelden algemener.
En voor wij het weten schrijven wij ‘christelijk’ met een heel kleine letter c.
Iets dergelijks gebeurt bij de Evangelische Omroep.

Het Reformatorisch Dagblad meldt op maandag 16 september: “Nu de Evangelische Omroep (EO) voor ‘een algemeen-christelijke identiteit kiest’, kan Marten Visser, directeur van zendingsorganisatie GlobalRize, niet langer achter de koers van de omroep staan. Theoloog Visser maakte zaterdag bekend dat hij uit de ledenraad van de EO stapt.
‘Met verdriet, en waarschijnlijk te laat, tot de conclusie gekomen dat ik niet thuis hoor bij de EO nu hij voor een algemeen-christelijk profiel kiest’. Met die woorden kondigde Visser zaterdag via Twitter zijn afscheid van de ledenraad aan.
Afgelopen zaterdag vond een vergadering van de raad plaats. Tijdens die vergadering stond onder andere het beleid op het gebied van homoseksualiteit op de agenda. Voor Visser was de uitkomst van dat agendapunt aanleiding om uit de ledenraad te stappen. ‘Ik kan niet langer achter de identiteit van de omroep staan. De huidige EO wil iedere christen vertegenwoordigen. Ook vrijzinnige geluiden. De boodschap van sommige programma’s staat haaks op het Evangelie. Het gaat veel verder dan alleen de opvattingen over seksuele relaties”.
(…)
Arjan Lock, directeur van de EO, betreurt het besluit van Visser. „Ik vind het oprecht jammer. De ledenraad staat voor de volledige breedte van de achterban. Daar hoort het geluid van Marten Visser ook bij. We hebben zaterdag een open gesprek gevoerd over het beleid. Maar op het moment dat je vindt dat jouw opvatting de dominante opvatting van de EO moet zijn, doe je geen recht aan de mening van anderen’”[1].

Die laatste zin zet ik hier nog eens neer, gecursiveerd en al.
“Maar op het moment dat je vindt dat jouw opvatting de dominante opvatting van de EO moet zijn, doe je geen recht aan de mening van anderen”.

Marten Visser staat niet alleen.
Op zaterdag 21 september meldt het ND: “Na Marten Visser trekt nu ook EO-oudgediende Kees van Velzen zich terug uit de ledenraad van de omroep. Ook andere leden uit het behoudende deel van de ledenraad beraden zich op hun positie.
Ledenraadslid Henk van den Belt, hoogleraar systematische theologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, laat weten dat hij zich beraadt op zijn positie. In elk geval blijft hij aan tot de volgende vergadering, in december. Verder wil hij er niets over kwijt, omdat het mediabedrijf van de ledenraadsleden vraagt discussies niet voor het oog van de camera te voeren.
Ook leden Peti van Maldegem en Rens Reedeker weten niet of ze verdere deelname aan de ledenraad nog zinvol vinden”[2].

De EO schrijft ‘christelijk’ met een heel kleine letter c. En ‘evangelisch’ waarschijnlijk met een minuscuul kleine letter e.

De EO gaat steeds vaker op zoek naar compromissen.
Want niemand mag in de discussies de boventoon voeren.
Niemand is de baas.
Niemand heeft in gedachtewisselingen het laatste woord.
De EO is er voor iedereen. Alle meningen tellen even zwaar.
De EO wordt klaarblijkelijk steeds meer de omroep van ‘het zou kunnen’ en ‘er zit wat in’.
De EO wordt door de jaren steeds meer heen de omroep van de welwillende glimlach en de aai over de bol. Van ‘het komt wel goed met je, jongen’ en ‘hou vol meisje, alles komt goed’.
De EO heeft een boodschap voor de wereld.
Dat is al jaren zo.
Echter – in de ijver om de wereld aan te spreken wordt de Bijbel maar een beetje aan de kant geschoven. Gewoon omdat dat makkelijker is.

Jazeker, met de regelmaat van de klok moet men zich afvragen of Gods Woord bij de EO nog wel de boventoon voert.
In natuurfilms die de omroep op het scherm brengt, komt niet zelden de evolutietheorie voorbij. Dat is onderhand de gewoonste zaak van de wereld. Maar nee, die theorie hoort niet bij de christenheid thuis!

De situatie doet denken aan Efeziërs 4.
U weet wel: “Dit zeg ik dan en getuig ervan in de Heere, dat u niet meer wandelt zoals de andere heidenen wandelen, in de zinloosheid van hun denken, verduisterd in het verstand, vervreemd van het leven dat uit God is, door de onwetendheid die in hen is, door de verharding van hun ​hart. Zij hebben zich, ongevoelig als ze zijn geworden, overgegeven aan losbandigheid, om alle ​onreinheid​ begerig te bedrijven. Maar u hebt ​Christus​ zo niet leren kennen, als u Hem tenminste gehoord hebt en door Hem bent onderwezen, zoals de waarheid in ​Jezus​ is, namelijk dat u, wat betreft de vroegere levenswandel, de oude mens aflegt, die te gronde gaat door de misleidende begeerten, en dat u vernieuwd wordt in de geest van uw denken, en u bekleedt met de nieuwe mens, die overeenkomstig het beeld van God geschapen is, in ware ​rechtvaardigheid​ en ​heiligheid”[3].

De EO moet, met een schuin oog op het bovenstaande, het begrip ‘vernieuwing’ nog maar eens goed doordenken.

Noten:
[1] “Kritische theoloog Visser stapt uit ledenraad EO”. In: Reformatorisch Dagblad, maandag 16 september 2019, p. 5.
[2] Geciteerd uit: “Behoudend deel ledenraad EO dreigt verder af te kalven”. In: Nederlands Dagblad, zaterdag 21 september 2019, p. 4.
[3] Efeziërs 4:17-24.